Ostatnie wydarzenia polityczne, związane z bardzo szybkim ustąpieniem ze stanowiska premiera Wielkiej Brytanii Liz Truss, wzrosło zainteresowanie tym tematem. Przygotowaliśmy artykuł, który przypomni Wam, kim byli najsławniejsi Premierzy Wielkiej Brytanii i na czym polegała ich praca.
Najważniejsze informacje o premierach w Wielkiej Brytanii
Premier Wielkiej Brytanii to głowa rządu Zjednoczonego Królestwa. Ma on władzę wykonawczą i stoi na czele legislatury. Działa wraz z Gabinetem (czyli zbiorem najwyższych rangą ministrów oraz szefów departamentów) i wspólnie odpowiadają za to przed Monarchą, Parlamentem i elektoratem. Jest to jedna z najważniejszych funkcji, jaką można piastować w Wielkiej Brytanii. Warto też wspomnieć, że Premier Wielkiej Brytanii z urzędu jest mianowany Pierwszym lordem skarbu, Ministrem kierującym Służbą Cywilną oraz Ministrem Unii.
Pierwszy Premier Wielkiej Brytanii
Mówiąc o Premierach Wielkiej Brytanii, trzeba wspomnieć oczywiście o pierwszej osobie, która piastowała ten urząd. Był to Robert Walpole, który pełnił tę funkcję w latach 1721-1742. Jego rządy wyróżniały się porządkiem w finansach, rozwojem gospodarki i kolonii, a także unikaniem konfliktów. Mówi się, że Walpole opanował parlament drogą przekupstw.
Najlepsi Premierzy Wielkiej Brytanii
To, który z premierów ma największy dorobek, jest oczywiście kwestią dyskusyjną. Jednak wśród większości sondaży pojawia się często kilka nazwisk: Winston Churchill (Conservative: 1940-45, 1951-55), Clement Attlee (Labour: 1945-51), Margaret Thatcher (Conservative: 1979-90) czy Tony Blair (Labour: 1997-2007) (więcej informacj na ten temat w artykułach: Top 10 Prime Ministers, Historical rankings of prime ministers of the United Kingdom). Co o nich wiemy?
Winston Churchill
Brytyjski polityk, mąż stanu, historyk i malarz, ale także mówca, strateg i pisarz. Dwukrotnie pełnił rolę Premiera Zjednoczonego Królestwa – od 1940 do 1945 oraz od 1951 do 1955. Co ważne, Churchill swoją działalnością na tyle zapisał się w historii, że uhonorowano go literacką Nagrodą Nobla oraz odznaczeniem honorowego obywatela Stanów Zjednoczonych. W 2002 BBC okrzyknęło go najwybitniejszych Brytyjczykiem wszech czasów!
Clement Attlee
Clement Attlee był liderem Partii Pracy w latach 1935-1955, a w latach 1945-1951 pełnił funkcję premiera Wielkiej Brytanii. Jako premier rozszerzył i usprawnił usługi społeczne i sektor publiczny w powojennej Wielkiej Brytanii, tworząc National Health Service i nacjonalizując główne gałęzie przemysłu i przedsiębiorstwa użyteczności publicznej.
Rząd Attlee’ego przewodniczył również dekolonizacji Indii, Pakistanu, Birmy, Cejlonu i Jordanii oraz był świadkiem powstania państwa Izrael po wycofaniu się Wielkiej Brytanii z Palestyny.
Margaret Thatcher
To brytyjska chemiczka, prawnik i polityczka, która podczas swoich rządów zyskała przydomek „Żelaznej Damy”, gdyż wykazała się niezwykłą stanowczością wobec strajkujących górników i państw bloku wschodniego. Miała liberalną politykę gospodarczą, którą dziś nazywa się „taczeryzmem” i często mówiła o swoim eurosceptycyzmie. Zdecydowanie obstawała za ograniczoną integracją europejską. Była najdłużej urzędującym brytyjskim premierem w XX wieku.
Tony Blair
Tony Blair pełnił funkcję premiera Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w latach 1997-2007 – był jedynym przywódcą Partii Pracy w jej 100-letniej historii, który wygrał trzy kolejne wybory.
W czasie jego kadencji gospodarka brytyjska odnotowała rekordowy wzrost. Jego rząd dokonał znacznej poprawy brytyjskich usług publicznych, zwłaszcza opieki zdrowotnej i edukacji, poprzez program inwestycji i reform. Wprowadzono pierwszą w historii Wielkiej Brytanii ustawową płacę minimalną. Tony Blair był i w dalszym ciągu jest krytykowany za decyzję udziału brytyjskich wojsk w wojnie Iraku.
Ostatni premierzy Wielkiej Brytanii
Niezwykle istotny wpływ na opinię społeczną do dziś mają Premierzy Wielkiej Brytanii, którzy już ustąpili ze stanowiska. Część z nich nadal zajmuje się i wpływa na politykę polityką. Oto sylwetki 5 ostatnich premierów zjednoczonego królestwa.
Gordon Brown
To brytyjski polityk, lider Partii Pracy, który objął stanowisko po Tonym Blair w 2007 roku i piastował je do 2010 roku. Sam ustąpił ze stanowiska z powodu przegranej Partii Pracy w wyborach parlamentarnych.
David Cameron
Polityk ten pełnił funkcję premiera Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej od 2010 do 2016 roku, zastępując tym samym Gordona Browna. Po dymisji Browna Królowa Elżbieta II powierzyła mu utworzenie nowego rządu. Stworzył wtedy gabinet koalicyjny, w którym znajdowali się posłowie Partii Konserwatywnej i Liberalnych Demokratów. Ustąpił w 2016 roku, gdy mieszkańcy UK opowiedzieli się za Brexitem.
Theresa May
Przewodnicząca Partii Konserwatywnej. Fotel Premiera objęła po złożeniu dymisji przez Davida Camerona i pełniła tę funkcję przez 3 lata. Podczas jej urzędowania na Downing Street spadł dług publiczny Wielkiej Brytanii, zatrudnienie osiągnęło rekordowy poziom, a podatki dochodowe zostały obniżone dla 32 milionów ludzi. May nie zdołała jednak wprowadzić w życie wyniku referendum o wyjściu z Unii Europejskiej i została zmuszona do dymisji.
Boris Johnson
Boris Johnson jest czołowym politykiem konserwatywnym i brytyjskim premierem, który został wybrany na lidera Partii Konserwatywnej latem 2019 roku, w celu wyprowadzenia Wielkiej Brytanii z UE z lub bez umowy. Pełnił funkcję burmistrza Londynu przez dwie kadencje 2008-16, nadzorując olimpiadę w Londynie w 2012 roku.
Odegrał również wiodącą rolę w kampanii „Vote Leave” w 2016 roku w sprawie referendum unijnego, po czym został sekretarzem spraw zagranicznych, a później premierem. Jest jednym z najbardziej znanych brytyjskich polityków, znanym z ekscentrycznego podejścia do życia, ale coraz bardziej znanym ze swojego twardego stanowiska w sprawie Brexitu, które spolaryzowało opinię.
Kadencja Johnsona jako premiera została przyćmiona przez kryzys związany z koronawirusem. W latach 2021/22 pojawiły się informacje, że na Downing Street 10 odbywały się nieautoryzowane przyjęcia – gdy reszta kraju była zamknięta.
Liz Truss
Brytyjska polityk, pełniąca w 2022 roku rolę przewodniczącej Partii Konserwatywnej oraz Premiera Wielkiej Brytanii. Od 2021 do 2022 Minister spraw zagranicznych w UK. 20 października 2022 roku po 44 dniach urzędowania zrezygnowała z funkcji Premiera. Spowodował to kryzys gospodarczy i polityczny. Tym samym w historii zapisała się jako najkrócej urzędujący Premier.
Obecny Premier UK – Rishi Sunak
Zatem ostatni Premierzy Wielkiej Brytanii to: David Cameron, Liz Truss oraz Boris Johnson. Obecnie Premierem jest Rishi Sunak, brytyjski polityk pochodzenia indyjskiego. Dotychczas, w latach 2019-2020, był Naczelnym Sekretarzem Skarbu w pierwszym gabinecie Borisa Johnsona oraz, w latach 2020-2022, Kanclerzem Skarbu w drugim gabinecie Borisa Johnsona.
Mamy nadzieję, że ten artykuł przypomniał Ci nieco brytyjskiej historii i teraz nie będziesz mieć już problemu z wymienieniem najbardziej znanych Premierów UK.