Maszyny CNC (Computerized Numerical Control) – urządzenia umożliwiające wykonywanie złożonych narzędzi w sposób szybki, precyzyjny i wysoce powtarzalny. Operator i programista odpowiadają za prawidłowe zaprogramowanie maszyny, a następnie nadzorowanie w trakcie produkcji. Są to zawody przyszłościowe, o dużym zapotrzebowaniu i dobrych zarobkach. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się więcej.
Angielskie określenia dla Operatora i Programistę maszyn CNC: CNC Machinist, CNC Operator, Toolmaker, CNC Programmer, CAD/CAM Programmer.
Realia pracy
Obowiązki
Zadania operatora maszyn CNC zależą od profilu firmy oraz zajmowanego stanowiska pracy. Podstawowymi obowiązkami jest obsługa i programowanie maszyn CNC, takich jaki frezarka lub tokarka.
I tutaj wyróżniamy dwa podstawowe zawody związane z maszynami CNC – operator i programista.
Typowe obowiązki operatora maszyn CNC to:
- Umiejętność prawidłowej obsługi maszyn CNC. Jest wiele rodzajów maszyn CNC, używane w zależności do wykonywanych części, materiałów i zaawansowania technologicznego,
- Optymalizacja produkcji pod względem ilości wyprodukowanych części, złożoności i użytych materiałów,
- Wykorzystywanie odpowiednich narzędzi,
- Nadzorowanie procesu produkcji,
- Sprawdzanie jakości wyprodukowanych części,
- Konserwowanie i serwisowanie obrabiarek CNC.
Z kolei programista maszyn CNC zajmuje się:
- Stworzeniem programu umożliwiającego prawidłową obróbkę materiału,
- Posiadaniem wiedzy z zakresu programowania maszyn CNC i ich prawidłowego wykorzystania przy znajomości parametrów i ograniczeń sprzętowych,
- Nakładaniem poprawek w oprogramowaniu,
- Odczytywaniem rysunków wykonawczych,
- Tworzeniem planów przy wykorzystywaniu specjalistycznego oprogramowania np. AutoCad
- Rozwiązywaniem bieżących problemów związanych z procesami produkcyjnymi,
- Podwyższaniem jakości wyrobów oraz optymalizacja produkcji.
Termin programisty i operatora są obecnie najbardziej popularne, jednakże w ich zakres wchodzi wiele zawodów, o węższym zakresie odpowiedzialności, ale bardziej specjalistycznych. Przykładami są: technolog, tokarz, frezer. Ze względu na obecny trend i generalizację, postanowiłem użyć termin operatora i programisty.
Dokładny zakres zadań zależy, więc od wymagań firmy zatrudniającej oraz od poziomu kwalifikacji operatora i programisty CNC.
Przykładowe filmiki ukazujące pracę operatora i programisty maszyn CNC:
Beginners Guide to Manual & CNC Machining!
Programowanie maszyn CNC, czyli jak przygotować tokarkę CNC do pracy?
Godziny pracy
Operatorzy i programiści maszyn CNC najczęściej pracują, co najmniej 40 godzin w tygodniu. Firmy często operują 24 godziny, 7 dni w tygodniu. Z tego powodu występuje system zmianowy, z pracą w nocy i weekendy. Często dostępne są nadgodziny, za lepszą stawkę.
Zarobki
Zarobki operatora CNC:
- Średnia mediana brutto:
- rocznie: £27,300
- na godzinę: £14
- Średnia mediana netto:
- rocznie: £22,586
- na godzinę: £10.75
Zarobki programisty CNC:
- Średnia mediana brutto:
- rocznie: £29,800
- na godzinę: £15.20
- Średnia mediana netto:
- rocznie: £24,286
- na godzinę: £11.75
Są to uśrednione zarobki, bazujące głównie na osobach od 2 do 4-letnim doświadczeniem. Z każdym rokiem, większym doświadczeniem i dodatkowymi kwalifikacjami, zarobki znacząco wzrastają. Doświadczeni programiści i operatorzy mogą w stanie zarabiać ponad £35,000 brutto rocznie, a osoby pracujące w Londynie jeszcze więcej.
Zalety i wady
Zalety:
- Duże zapotrzebowanie na specjalistów,
- Ciekawa praca, z dużymi możliwościami rozwoju,
- Dobre zarobki.
Wady:
- Praca wymaga dużego skupienia przez długie godziny,
- W wielu miejscach pracy jest głośno i duszno,
- Relatywnie niebezpieczna praca.
Czy jest to praca dla mnie?
Nie każdy nadaję się na operatora lub/i programistę maszyn CNC. Osoba aspirująca powinna posiadać następujące cechy i umiejętności:
- Bardzo dobre umiejętności techniczne,
- Dobra wiedza matematyczna i informatyczna,
- Umiejętność odczytywania planów technicznych i instrukcji,
- Zwracanie uwagi na szczegóły,
- Dobra orientacja wizualno-przestrzenna,
- Umiejętność skupienia się na wykonywanych czynnościach przez długi okres,
- Dobry stan fizyczny, gdyż praca często wymaga dźwigania i schylania.
Co możesz zyskać?
Zawody programisty i operatora maszyn CNC rozwijają się z każdym rokiem. Wystarczy spojrzeć na oferty pracy, także na polskich portalach. Zapotrzebowanie na specjalistów jest bardzo duże, w związku z tym znalezienie pracy (szczególnie dla osób doświadczonych) nie jest trudne i możesz liczyć na bardzo dobre zarobki. Jeśli poszukujesz stabilnej pracy i dobrego zawodu, może to być odpowiedni wybór dla Ciebie.
Potrzebne kwalifikacje i wykształcenie
Najczęściej spotykanym i popularnym sposobem uzyskania kwalifikacji i zarazem doświadczenia jest staż (apprenticeship). Jednakże wiąże się to z kilkuletnią nauką (nawet do 4 lat), podczas której zdobędziesz doświadczenie praktyczne i wiedzę teoretyczną. Niestety dla wielu Polaków, którzy są już w wieku dojrzałym, mający zobowiązania, opcja może nie być kusząca z powodu małych zarobków od £800 do £1,200 na miesiąc.
Jakie są inne opcje?
Dostrzegam dwie opcje: ukończenie kursu i znalezienie pierwszej pracy w zawodzie lub praca w firmie, w której używane są maszyny CNC i trening wewnętrzny w firmie.
Kursy
Zdobycie podstawowej wiedzy teoretycznej i namiastka doświadczenia praktycznego umożliwiają kursy. Trwają najczęściej od 2 do 5 dni, zwykle łącznie do 50 godzin. Podczas kursu zdobędziesz wiedzę na temat:
- Podstaw związanych z maszynami CNC i zawodem operatora i programisty,
- Sterowania i konfiguracji maszyn CNC,
- Tworzenia podstawowych programów,
- Używania narzędzi do mierzenia,
- Informacje o produktach i materiałach,
- Podstawy używania maszyn.
Powyższe informację dadzą Ci ogólny obraz pracy operatora i programisty maszyn CNC. Należy pamiętać, że tak krótki kurs nie sprawi, że zostaniesz ekspertem – najważniejsze jest doświadczenie. Jak przeglądniesz oferty pracy, pracodawcy często nie wymagają posiadania kwalifikacji, dla nich najważniejsze jest posiadanie doświadczenia w obsłudze konkretnych maszyn. Kurs zwiększa Twoje szanse na otrzymanie pierwszej pracy w zawodzie, podczas której zacznie się prawdziwa nauka.
Poniżej znajdziesz przykłady podstawowych kursy dla operatorów maszyn CNC:
- Beginners Turning Basics for CNC Programming (2-dniowy za £400),
- CNC Training (różnego rodzaje kursy).
Najbardziej popularne maszyny CNC to:
- DMG Mori,
- Yamazaki Mazak,
- Haas.
Praca w firmach, które posiadają maszyny CNC
Maszyny CNC są używane w wielu firmach. Przedsiębiorstwa zajmują się tworzeniem narzędzi oraz części z najróżniejszych materiałów, począwszy od drewna, plastiku, a kończąc na wytrzymałych i drogich metalach. Jeśli pracujesz w miejscu, gdzie są one używane, pracodawca może zapewnić Ci trening wewnętrzny, a następnie pracę na tym stanowisku. Jest to najlepsza opcja, umożliwiająca płynne przejście z jednego stanowiska pracy na drugi, najczęściej za lepszą pensję i zdobywanie doświadczenia oraz wiedzy w obsłudze maszyn CNC.
Programista CNC
Uważa się, że praca programisty (zwanego też technologiem) bywa trudniejsza i bardziej wymagająca od zawodu operatora. Wiąże się to z posiadaniem większej wiedzy technologiczno-informatycznej. Eksperci zalecają zdobycie wiedzy na pozycji operatora, a następnie – jeśli chcesz się nadal rozwijać – nauka programowania. Będzie to o tyle łatwiejsze, że pracując już jako operator jest się zaznajomionym z działaniem maszyn CNC, co ułatwia jej programowanie. Nie operuje się wtedy na liczbach, wyobrażeniach i teorii – tylko wiesz z doświadczenia, co oznacza prędkość, kąt, wgłębienie w danej maszynie, ponieważ masz doświadczenie w jej obsłudze.
Istotne jest dla programisty zdobycie umiejętności obsługi specjalistycznych programów CAD/CAM. Są to programy/aplikacje używane do projektowania produktów, narzędzi i procesów wytwarzania. Umożliwiają stworzenie planów technicznych produktów. A także zaprogramowania maszyn CNC do wytwarzania pożądanych narzędzi.
Jakie są najbardziej popularne programy CAD/CAM:
- AutoCad,
- DEIcam,
- Bobcad,
- SolidEdge.
Zatem jak się nauczyć programów CAD/CAM?
- Online – poprzez darmowe i płatne kursy:
Kursy – CAD Centre
Warto w wolnym czasie uczyć się online. Istnieje dziesiątki kursów, umożliwiających zdobycie wiedzy krok po kroku z zakresu obsługi programów CAD/CAM. I oczywiście praktyka – uczysz się i pracujesz nad własnymi projektami, które będą stanowić Twoje portfolio, otwierające drzwi do Twojej przyszłej pracy.
Przełożenie polskiego doświadczenia i edukacji w UK
Jak już wspomniałem wcześniej, zapotrzebowanie na wykwalifikowanych i doświadczonych operatorów i programistów maszyn CNC jest duże, Wielka Brytania nie jest wyjątkiem.
Po ukończonym kursu w Polsce najczęściej uzyskuje się kwalifikacje umożliwiającą pracę w Polsce, ale także w Unii Europejskiej i dyplom w języku angielskim, często także w niemieckim.
Jeśli jesteś w Polsce, warto rozglądać się za ofertami pracy w polskich agencjach pracy, które mogą mieć w ofercie wakaty w Wielkiej Brytanii. Istotne jest posiadanie co najmniej komunikatywnego poziomu języka angielskiego i słownictwa związanego z wykonywaną pracą i branżą. Warto pokreślić, że czasami pracodawcy mają w swoich szeregach już doświadczonych Polaków, z którymi będziesz pracować i znajomość języka angielskiego może zejść na drugi plan.
Ścieżka kariery i perspektywy na przyszłość
Większość prac jest w sektorach motoryzacyjnych, produkcyjnych i lotniczych, niekiedy także w stoczniowych. Możesz zajmować się tworzeniem części do samochodów, samolotów, narzędzi produkcyjnych i wiele innych. Będziesz mieć styczność z wieloma materiałami, takimi jak: drewno, plastik, skóra, metale, itd.
Ogrom sektorów potrzebujących specjalistów z zakresu obsługi i programowania maszyn CNC, sprawia, że jest wiele możliwości rozwoju i zatrudnienia.
Wraz z doświadczeniem, możesz awansować na kierownika i managera, zarządzając grupą pracowników, projektami lub/i procesem produkcyjnym.
Użyteczne linki
Kanał na YouTub’ie o maszynach CNC
What is the best way to learn CAD/CAM SOFTWARE?
Podsumowanie
Wybór zawodu operatora lub programisty maszyn CNC umożliwia zdobycie stabilnej i przyszłościowej profesji. Nie jest to najłatwiejszy zawód, a zdobycie pierwszego doświadczenia często jest trudne. Jednakże dla osób z nastawieniem technicznym, może być to praca, w której się odnajdą.