Transport publiczny w Wielkiej Brytanii jest jednym z najdroższych w Europie. Oznacza to niestety, że wysyłając dziecko do szkoły lub wybierając autobus jako sposób dojazdu do miejsca pracy, należy liczyć się z dodatkowymi miesięcznymi kosztami. Właśnie dlatego przygotowaliśmy ten artykuł, w którym omówimy strukturę transportu publicznego i doradzimy, w jaki sposób z niego korzystać, aby nie wydawać pieniędzy niepotrzebnie. Warto zaznaczyć, że system transportu publicznego jest zdecentralizowany, dlatego rodzaje i ceny biletów różnią się w zależności od regionu lub miasta. Ten fakt utrudnia szczegółowe omówienie sposobów na oszczędzanie pieniędzy w niektórych konkretnych przypadkach, dlatego w tym wpisie skupimy się na ogólnym omówieniu struktury transportu publicznego i uniwersalnych sposobach oszczędzania na transporcie publicznym.
Bilety pociągowe – Co warto wiedzieć?
Ceny biletów pociągowych będą się oczywiście różnić w zależności od trasy i przewoźnika, jednak istnieje kilka uniwersalnych zasad, o których warto wiedzieć, wybierając ten środek transportu. Wybierając bilet elastyczny na określoną datę i dzień, często dostępne warianty będą dzieliły się na Anytime tickets i Off-peak tickets. Pierwsza opcja jest dużo droższa, ponieważ pozwala na korzystanie z pociągów o każdej porze dnia, w tym w godzinach szczytu, kiedy pociągi są zatłoczone. Jest to zarazem najbardziej elastyczna i najdroższa opcja, z której zaleca się korzystać tylko w sytuacjach, kiedy nie ma innej możliwości. Tańszą alternatywą są bilety Off-peak, które są również elastyczne, jednak nie są ważne w godzinach szczytu, czyli zazwyczaj do godziny 9.30 i między 16.00 a 19.00 w dni robocze. W weekendy Off-peak tickets zazwyczaj działają przez cały dzień. Aby sprawdzić, jakie godziny są traktowane jako Off-peak, należy odwiedzić stronę internetową przewoźnika. Jeśli jest taka szansa, warto dostosować swoje godziny podróży do harmonogramu, co pozwoli zaoszczędzić naprawdę znaczną kwotę.
System Railcards
W Wielkiej Brytanii dostępne są tzw. Railcards. Są to karty zniżkowe, które można zakupić na rok (w niektórych przypadkach na 3) i gwarantują zniżki na bilety kolejowe. Istnieje aż 9 rodzajów Railcard, z których każda jest przeznaczona dla kogoś innego i oferuje różne warunki. Poniżej w tabeli przedstawimy dostępne rodzaje Railcards.
| Rodzaj karty | Dla kogo? | Zniżka | Cena za rok |
| 16-17 Saver | Osoby w wieku 16 i 17 lat | 50% | £35 |
| 16-25 Railcard | Osoby w wieku od 16 do 25 lat | 1/3 | £35 |
| 26-30 Railcard | Osoby w wieku od 26 do 30 lat | 1/3 | £35 |
| Senior Railcard | Osoby w wieku 60 lat i starsze | 1/3 | £35 |
| Two Together Railcard | Osoby, które podróżują we dwójkę | 1/3 | £35 |
| Family and Friends Railcard | Grupy: Maksymalnie 4 osoby dorosłe Maksymalnie 4 dzieci | 1/3 dla dorosłych 60% dla dzieci | £35 |
| Network Railcard | Osoby podróżujące w obrębie strefy „Network” | 1/3 | £35 |
| Disabled Person Railcard | Osoby z niepełnosprawnościami | 1/3 | £20 |
| Veterans Railcard | Weterani wojenni | 1/3 | £35 |
Jeśli dużo podróżujesz pociągami, inwestycja w Railcard może pomóc zaoszczędzić dużo pieniędzy na przejazdach.
Split Ticketing – legalny sposób na obniżenie ceny biletu
W Wielkiej Brytanii istnieje sposób na obniżenie ceny biletu, który jest zgodny z regulaminem przewoźników. Z różnych powodów cena biletu na całą trasę może być inna niż suma cen biletów na poszczególne odcinki tej samej trasy. Oznacza to, że dzieląc trasę na odcinki i kupując kilka biletów na ten sam pociąg, można zapłacić mniej. Oczywiście nie trzeba wysiadać z pociągu – ważne, aby posiadane bilety obejmowały łącznie całą trasę, jaką podróżny chce przejechać. Istnieją nawet aplikacje, za których pomocą można sprawdzić, czy da się podzielić daną trasę na odcinki i jednocześnie zapłacić mniej. Przykładami takich aplikacji są:
Podróżowanie autobusami, koleją miejską i metrem
Z reguły w dużych miastach w UK dostępne są trzy możliwości:
- Zakup biletu u kierowcy;
- Zakup biletu przez aplikację mobilną:
- W przypadku metra lub kolei zakup biletu papierowego w automacie;
- Korzystanie z biletu okresowego.
Jeśli ktoś korzysta z miejskiego transportu często i regularnie, to trzy pierwsze opcje będą dla niego najmniej opłacalne. Bilet okresowy wiąże się z wyższym jednorazowym wydatkiem, ale w przeliczeniu na tydzień, miesiąc lub rok okazuje się o wiele bardziej opłacalny. W odróżnieniu od systemu kolejowego, który charakteryzuje się większą jednolitością, system autobusowy bardzo się różni w zależności od regionu. W większych miastach metody płatności za transport będą inne od tych na wsi, gdzie często nadal przyjmowane są płatności gotówkowe. Jednak uniwersalną zasadą jest to, że jeśli z miejskiego transportu publicznego korzysta się dużo, warto zainwestować w bilet okresowy. Poniżej przedstawimy najważniejsze systemy biletowe dla dużych miast:
| Miasto | Transport publiczny |
| Londyn | Travelcard |
| Liverpool | Merseytravel |
| Manchester | Bee Network Card |
| Birmingham | Swift Card |
| Glasgow | Smartcard |
| Edynburg | Ridacard |
Podróżowanie autokarami, czyli tańsza alternatywa dla pociągów
W Wielkiej Brytanii jest wiele przewoźników oferujących najróżniejsze trasy autokarowe. Tę opcję warto rozważyć, ponieważ ceny przejazdów mogą być naprawdę niskie, szczególnie, gdy bilety zostaną zarezerwowane odpowiednio wcześnie. Wiele osób nie darzy autokarów sympatią, ponieważ kojarzą się one ze słabymi warunkami podróży. Jednak w ostatnich latach, dzięki postępowi technologicznemu, znacząco się one poprawiły. Często można spotkać autokary z zainstalowanym Wi-Fi, gniazdkami USB i wygodnymi fotelami. Jeśli więc planujesz dłuższą podróż po wyspie lub nawet poza nią (bo przewoźnicy często oferują trasy poza UK), warto rozważyć wybór autokaru. Warto również zaznaczyć, że często dostępne są karty zniżkowe dla osób, które chcą podróżować częściej.
Poniżej przedstawimy najpopularniejszych przewoźników autokarowych w UK:
- National Express – Największy przewoźnik autokarowy w UK, który obsługuje większość dużych miast i lotnisk;
- Megabus – Również duży i ważny przewoźnik oferujący tanie bilety, które zaczynają się już od £1;
- Flixbus – Popularny europejski przewoźnik, który działa również w UK;
- Scottish Citylink – Najważniejszy przewoźnik na terenie szkocji;
- Stagecoach;
- Arriva Bus & Coach.
Podsumowanie
Istnieje kilka uniwersalnych zasad, którymi powinno się kierować używając transportu publicznego w UK. Przede wszystkim, należy dobrać odpowiednie bilety do swojej częstotliwości jazdy – jeśli korzystasz z publicznego transportu sporadycznie, lepszym pomysłem będą jednorazowe płatności za bilet. Jeśli jednak jeździsz często, warto rozważyć opłacenie biletu okresowego lub w przypadku pociągów, kartę zniżkową. W kwestii podróży koleją, należy mieć na uwadze godzinę o której zamierza się wsiąść w pociąg, aby uniknąć niepotrzebnych opłat za podróżowanie w godzinach szczytu. Polecamy również zainstalować aplikację do Split Ticketingu – dzięki temu można zaoszczędzić dużo na biletach.