Wszystkie osoby pracujące w Wielkiej Brytanii powinny być zaznajomione ze składkami, jakimi są National Insurance Contributions (NIC). Wraz z podatkiem dochodowym, jest to jedna z najważniejszych opłat, którą można porównać do polskiej składki ZUS. Są to składki na ubezpieczenie społeczne, przeznaczane na finansowanie państwowych świadczeń, takich jak emerytura państwowa, zasiłek chorobowy lub zasiłek macierzyński. Składki NIC są opłacane przez wszystkich pracujących, których dochód roczny przekracza próg zwolnienia z opłaty, który w roku podatkowym 2025/2026 wynosi £12,570. Wyjątkiem są emeryci, którzy przekroczyli State Pension Age, czyli 66 lat.
Klasy National Insurance Contributions
Składki NIC są podzielone na różne rodzaje, które określają, kto i w jaki sposób musi je opłacać. Zanim jednak omówimy poszczególne klasy, warto wyjaśnić, czym jest National Insurance Record. Inaczej mówiąc, jest to historia wpłat na ubezpieczenie społeczne, która decyduje o prawie danej osoby do emerytury państwowej i innych świadczeń. Przykładowo, aby otrzymać pełną emeryturę państwową, należy mieć 35 lat składkowych, a minimalna liczba lat składkowych do otrzymania jakiejkolwiek emerytury to 10. Z różnych powodów w rekordzie składkowym mogą pojawiać się luki. Na szczęście, aby je uzupełnić powstała trzecia klasa składek, którą opiszemy w dalszej części artykułu.
Swój National Insurance record można sprawdzić na stronie rządowej używając Government Gateway ID.
Class 1 NIC
Pierwsza klasa składek National Insurance Contributions dotyczy pracodawców i ich pracowników zatrudnionych na umowę. Muszą ją opłacać obie strony, co oznacza, że NIC z pensji pracownika opłaca najpierw pracodawca, później zaś sam pracownik. Do końca roku podatkowego 2024/2025 stawka NIC dla pracodawcy wynosi 13,8%, a w kwietniu 2025 wzrośnie do 15%, jak podaje strona parlamentu UK. Próg, powyżej którego firma będzie musiała zapłacić składkę NIC od pensji pracownika, to aktualnie £9,100, jednak po zmianach wyniesie £5,000, co oznacza wyższe koszty zatrudnienia dla niektórych pracodawców.
Tak jak wcześniej wspomniano, Class 1 NIC będzie musiał zapłacić również pracownik. Stawki wówczas prezentują się w następujący sposób:
| Część dochodu (tygodniowo) | stawka NIC |
| £242 do £967 | 8% |
| Ponad £967 | 2% |
National Insurance Contributions, podobnie jak Income Tax, są odprowadzane automatycznie przez system PAYE. Aby upewnić się, że są odprowadzane w sposób prawidłowy, należy zalogować się na konto HMRC online i sprawdzić National Insurance record.
Class 2 i 4 NIC
Klasa druga i czwarta są przeznaczone dla osób samozatrudnionych. Tutaj sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana, ponieważ Class 2 NIC, w przypadku dochodu rocznego pomiędzy £6,725 a £12,570 są automatycznie uznawane za opłacone. Oznacza to, że nie trzeba ich opłacać, ale National Insurance Record jest nadal chroniony i nie powstają w nim luki. Jeśli jednak roczny dochód nie przekracza £6,725, można płacić składki National Insurance Contributions Class 2 dobrowolnie, co często jest zalecane, aby uniknąć luk w swoim rekordzie składkowym. Wynoszą one £3.45 tygodniowo. Osób samozatrudnionych z rocznymi dochodami powyżej £12,570 dotyczą tylko składki klasy czwartej.
Class 4 NIC są przeznaczone dla osób samozatrudnionych, których roczny dochód wynosi więcej niż £12,570. Muszą oni wtedy opłacać składki według następujących stawek:
| Część dochodu | Stawka NIC |
| £12,570 do £50,270 | 6% |
| Powyżej £50,270 | 2% |
Class 3 NIC
Klasa trzecia składek ubezpieczeniowych w UK jest przeznaczona dla osób, które chcą uzupełnić luki w swoim rekordzie składkowym. Luki pojawiają się, gdy przez pewien okres nie były opłacane składki National Insurance Contributions. Powody mogą być najróżniejsze – długi pobyt za granicą, opieka nad dziećmi lub osobami starszymi albo po prostu brak zatrudnienia. Na szczęście istnieje możliwość uzupełnienia brakujących składek Class 3 NIC, ale należy to zrobić w określonym terminie. W tym celu trzeba skontaktować się z HMRC, aby ustalić sposób zapłaty i upewnić się, że w danym przypadku opłacenie zaległych składek jest jeszcze możliwe. Zazwyczaj jest pozwolenie na opłatę zaległości z 6 lat wstecz, rzadziej ten okres może być wydłużony do 10 lat. Warto więc mieć swój National Insurance record na uwadze i pamiętać o opłacaniu składek na czas. Class 3 NIC wynoszą £17.45 tygodniowo.
Obowiązkowość opłacania składek National Insurance Contributions
Warto wiedzieć, że składki NIC są zaliczane do obowiązku podatkowego, co oznacza że trzeba je płacić w następujących sytuacjach:
- Jest się zatrudnionym na umowie o pracę;
- Jest się samozatrudnionym;
- Zatrudnia się pracowników (należy opłacać NIC z ich wynagrodzenia).
Jednak istnieją również sytuacje, w których opłacanie składek nie jest obowiązkowe, ale pojawiają się luki w rekordzie składkowym, które powinno się uzupełnić, jeśli chce się korzystać z zasiłków państwowych. Takie sytuacje występują kiedy:
- Roczny dochód danej osoby nie przekracza £6,725;
- Osoba nie pracuje (np. studiuje, opiekuje się dzieckiem lub przebywa za granicą).
Jakie korzyści daje opłacanie składek National Insurance Contributions?
Opłacanie składek NIC i rozwijanie swojego rekordu składkowego niesie za sobą wiele korzyści. Poniżej przedstawimy najważniejsze z nich.
Emerytura Państwowa (State Pension)
Jest to najważniejsza korzyść z opłacania składek National Insurance Contributions. Aby otrzymać minimalną emeryturę, potrzeba co najmniej 10 lat składkowych. Wysokość emerytury będzie wzrastała proporcjonalnie do ilości lat składkowych. Przykładowo, za 20 lat składkowych, emerytura będzie wynosiła 20/35 pełnej wartości (Aby otrzymać pełną emeryturę potrzeba 35 lat składkowych).
W 2024 roku pełna emerytura wyniosła £203.85 tygodniowo, czyli £10,600 rocznie.
Zasiłek dla bezrobotnych (Jobseeker’s Allowance)
O taki zasiłek można się ubiegać w sytuacji utraty zatrudnienia, jeśli ma się opłacone 2 lata składkowe w ciągu ostatnich 3 lat. Taki zasiłek wynosi £71,70 dla osób w wieku do 24 lat i £90,50 dla w wieku 25 lat lub starszych. Warto wiedzieć, że zasiłek JSA można połączyć z Universal Credit, jednak ten będzie wtedy zmniejszony, z powodu traktowania JSA jako dochód.
Zasiłek chorobowy (Statuatory Sick Pay)
Do zasiłku chorobowego kwalifikują się osoby, które:
- Opłacają Class 1 NIC;
- Zarabiają co najmniej £123 tygodniowo.
SSP jest wypłacane w wysokości £116.75 tygodniowo, przez maksymalnie 28 tygodni.
Osoby samozatrudnione, opłacające Class 2 lub 4 NIC, które zachorowały, mogą ubiegać się o Employment and Support Allowance (ESA).
Zasiłek macierzyński i ojcowski (Maternity & Paternity Allowance)
W przypadku urodzenia dziecka, rodzic może ubiegać się o takie zasiłki jeśli:
- Pracował u jednego pracodawcy przez ostatnie 26 tygodni przed porodem;
- Zarabiaj co najmniej £123 tygodniowo;
- Opłacał składki klasy drugiej lub czwartej przez 13 z ostatnich 66 tygodni (tyczy się samozatrudnionych kobiet).
Więcej o możliwościach dla osób witających na świat nowego potomka można przeczytać w naszym artykule Ciąża w UK – Poznaj swoje prawa.
Zasiłek dla opiekunów (Carer’s Allowance)
Osoby, które opiekują się osobą niepełnosprawną przez co najmniej 35 godzin w tygodniu, mogą otrzymać Carer’s Allowance wynoszący £81.90 tygodniowo.
National Insurance Credits
W większości powyższych zasiłków, oprócz wsparcia finansowego, osobom pobierającym przyznawane są również kredyty składkowe, które pozwalają uzupełnić luki w rekordzie składkowym bez opłacania składek. NI Credits są w większości przyznawane automatycznie. Fakt otrzymywania kredytów składkowych podwaja korzyści wynikające z wcześniejszego opłacania składek National Insurance Contributions i pokazuje przychylność brytyjskiego systemu prawnego wobec osób znajdujących się w trudnych sytuacjach życiowych.